YALE UNIVERSITY
BEINECKE RARE BOOK AND MANUSCRIPT LIBRARY
GENERAL COLLECTION OF RARE BOOKS AND
MANUSCRIPTS
PRE-1600 MANUSCRIPTS
Beinecke MS 133 Italy, s. XV^^3/4
Plutarch, Vitae, Lat. tr. Leonardo Bruni
1. ff. 1r-33v Marci Catonis vita per Leonardum Arretinum e Plutarcho
in Latinum traducta incipit feliciter. Catonis genus principium
dignitatis et glorie sumpsit a proauo catone...Sequenti uero tempore se
bruto coniungens cum fidem et studium in bello ostendisset in philippis
et ipse mortuus est. M. Catonis vita per Leonardum Arretinum e Greco in
Latinum traducta explicit feliciter. Deo gratias.
V. R. Giustiniani, "Sulle traduzioni latine delle 'Vite' di
Plutarco nel Quattrocento," Rinascimento 2^^a ser., 1 (1961) p. 36, no.
20, b.
2. ff. 33v-55v Pyrrhi regis Epirrhotarum vita per Leonardum
Arretinum e Plutarcho in Latinum traducta incipit feliciter. Thesprotis
et Mollossis post diluuium phetonta primum imperasse tradunt unum ex
ijs...Erga amicos quoque pyrri benignus fuit castro atque exercitus
uniuersi potitus. Pyrrhi regis Epirrhotarum vita explicit
feliciter.
Giustiniani, op. cit., p. 30, no. 14, a.
3. ff. 55v-75r Pauli Emilii vita e Greco in Latinum traducta per
Leonardum Arretinum uirum eloquentissimum feliciter incipit. Emiliorum
familiam in urbe roma patriciam sane ac uetustam fuisse plurimi
tradunt...Tales mores uitaque pauli emilij fuisse dicuntur. Pauli
Emilii uita e Plutarcho in Latinum traducta per Leonardum Arretinum
explicit feliciter. Deo gratias.
Giustiniani, op. cit., p. 28, no. 11, b.
4. ff. 75r-76v .L. Arretini uiri eloquentissimi prefatio in uitam
Quinti Sertorii uiri prestantissimi ad Antonium Luscum uirum
doctissimum e Plutarcho in Latinum traductam per eundem Leonardum
feliciter incipit. Credo nonnunquam tibi euenisse antoni carissime mihi
nanque ipsi sepius quam uellem...huius quoque uiri exemplo temeritatem
contendentium perfringere et segnitiem nostri temporis obiurgare
possis. Vale. Explicit prefatio.
Dedicatory epistle of Leonardo Bruni to Antonio Loschi; H. Baron,
Leonardo Bruni Aretino humanistisch-philosophische Schriften (Leipzig,
1928) pp. 123-25.
5. ff. 76v-91r .Q. Sertorii uita e Plutarcho in Latinum traducta per
Leonardum Arretinum incipit feliciter. Non est fortasse mirandum per
infinitum tempus alibi aliter fortuna influente res humanas...hic enim
siue latens siue neglectus in quadam barbarie uilla inops inuisusque
consenuit.. Q. Sertorii vita e Plutarcho in Latinum traducta per
Leonardum Arretinum feliciter explicit.
Giustiniani, op. cit., p. 31, no. 15, a.
6. ff. 91r-103r Demosthenis oratoris prestantissimi uita per
Leonardum Arretinum e Greco...Demosthenis pater Demosthenes ut
theopompus historicus tradit in primis...quod soepe [sic] predicenti
demostheni credere noluerat. Demosthenis oratoris uita e
Plutarcho...feliciter explicit.
Giustiniani, op. cit., p. 38, no. 22, b.
7. ff. 103v-105r Prefatio Leonardi Arretini in uitam Marci Antonii
incipit. Marci Antonii uitam multiplici ac uaria historiarum serie
contextam et uel magnitudine rerum uel mutabilitate fortunae
admirandam...Sed haec plura et iam quam satis nunc ipsum antonium
uideamus. Explicit Prefatio.
Dedicatory epistle of Leonardo Bruni to Coluccio Salutati; Baron,
op. cit., pp. 102-04.
8. ff. 105r-145v .M. Antonii uita e Greco...Marco Antonio auus fuit
antonius orator quem syllanas partes secutum .C. marius necauit...nec
multum abfuit quin flagitijs et amentia romanorum subuerteret imperium
quartus ab antonio per gradus successor. .M. Antonii uita e
Greco...feliciter explicit.
Giustiniani, op. cit., p. 40, no. 23, b.
9. ff. 145v-155r Tyberii Gracci uita per Leonardum Arretinum e
Plutarcho in Latinum conuersa feliciter incipit. De agide et cleomene
que dicenda fuerunt superius enarratis nunc in romanorum parte non
minores...quod antea fecerat nunquam et ipse ad maledicta in plebem
irritatus est de quibus in scipionis uita sigillatim diximus. .T.
Gracci uita e Greco...explicit feliciter.
Giustiniani, op. cit., p. 29, no. 12, b.
10. ff. 155r-163v .C. Gracci uita per eundem...Caius autem gracchus
siue inimicos ueritus siue ut inuidiam illis accumularet statim post
mortem tiberij fratris...sed in cadendo moderationem animi ferentis
aduersa non aufert. .C. Gracci uita per Leonardum Arretinum...explicit
feliciter.
Giustiniani, op. cit., p. 29, no. 12, b.
11. ff. 163v-164v Prefatio in uitam Marci Tullii Ciceronis...Ocioso
mihi nuper ac lectitare aliquid cupienti oblatus est
libellus...ciceronis honor ut uehementer exoptem a multis de hoc ipso
scribentibus superari.
Dedicatory epistle of Leonardo Bruni to Niccolo Niccoli; Baron,
op. cit., pp. 113-14.
12. ff. 164v-188v Marci Tullii Ciceronis uita...Tulliorum familia
que
et ciceronis postea cognomentum accepit e municipio arpinati...Ita
omnes ciceronis inimici misere tandem ignominioseque perierunt. Finis.
.M. Tulii Ciceronis uita per Leonardum Arretinum uirum doctissimum
edita feliciter explicit. Deo gratias.
Giustiniani, op. cit., p. 38, no. 22, b.
Parchment, ff. ii (paper) + 188 + ii (paper), 223 x 153 (146 x 90)
mm. Written in 27 long lines; double upper and single lower horizontal
bounding lines, double vertical bounding lines, all full across. Ruled
in hard point on the hair side; remains of prickings for bounding lines
only.
I-XVII^^10, XVIII^^8, XIX^^10. Catchwords in center of lower margin
accompanied by clusters of dots and/or flourishes.
Written in an upright italic by a single scribe.
Small, 4-line, white-vine initials, one to commence each work,
gold, infilled with pink and green with white dots, all on a blue
ground; gold dots and hairsprays.
Binding: s. xviii. Green goatskin with red labels on spine.
Delicately gold-tooled.
Written in Florence in the third quarter of the 15th century
according to A. C. de la Mare; early provenance unknown. Belonged to
David Wagstaff; presented to Yale in 1943 by Mrs. David Wagstaff.
secundo folio: ludere uellent
Bibliography: Faye and Bond, p. 33, no. 133.
Barbara A. Shailor