YALE UNIVERSITY
BEINECKE RARE BOOK AND MANUSCRIPT LIBRARY
GENERAL COLLECTION OF RARE BOOKS AND
MANUSCRIPTS
PRE-1600 MANUSCRIPTS
Beinecke MS 80 Italy, s. XIV^^1
Remigius of Auxerre, etc.
1. f. 1r blank; f. 1v Brief excerpts from Bede, Super Canticum
Canticorum (Bk. 4; PL 91. 1142) and from Leo, In sermone
quodam.
Excedit quidem dilectissimj multumque supereminet humanj eloquij
facultatem...(A. Chavasse, ed. CC lat. ser. 138 [1973] p. 146).
2. f. 2r-v Selections from Gregory, Moralia in Iob (from Prologue,
Books 2, 20, 21; PL 75. 553 etc.).
3. ff. 3r-4r Vt iuuet et prosit conatur pagina presens/ Dultius
arrident seria picta iocis/...Nam prouisa minus ledere tela solent/ Iam
metitur linum iam fiunt retia iam uir//
Gualterus Anglicus, Fabulae; K. McKenzie and W. A. Oldfather,
eds., Ysopet-Avionnet: The Latin and French Texts in University of
Illinois Studies in language and Literature 5 (1919). The order of the
fables is 1-13, 15-18, 24-25.
4. ff. 4v-5v Index of readings, in red and black, for items on ff.
31r-87v, beginning Dominica prima de aduentu and concluding In festo
beati francisci (5 entries) f. 6r-v blank
Arts. 5-19 are composed of a series of sermons drawn from Remigius
of Auxerre, Expositio super Matthaeum (PL 131. 865-932). See also H.
Barre, Les homeliaires carolingiens de l'ecole d'Auxerre in Studi e
Testi 225 (Vatican, 1962) pp. 125-29; Beinecke MS 80 corresponds most
closely to "r" (Vatican lat. 648). For each art. we have recorded the
heading as it appears in the manuscript, followed by that portion of
Matthew, with commentary, excerpted for the sermon.
5. f. 7r-v Expositio remigij super Matthaeum. Initium sancti
Euangelii secundum Matthaeum. Initium est inchoatio uel alicuius rei
principium quasi primum capud...ad quam currebant omnes quasi ad fontem
omnis doctrine.
Preface; Stegmueller, v. 5, 7226.
6. ff. 7v-8r In natiuitate beate marie. Liber generationis ihesu
christi etc.
Matthew 1.1-3; Stegmueller, v. 5, 7226.
7. ff. 8r-9r In uigilia natiuitatis domini. Cum esset desponsata
mater ihesu maria ioseph.
Matthew 1.18-23; Stegmueller, v. 5, 7226, 1 (Sermo IV).
8. ff. 9r-10v De epyphania. Cum natus esset ihesus in
bethleem....
Matthew 2.1-12; Stegmueller, v. 5, 7226, 1 (Sermo VII).
9. ff. 10v-11r In festo innocentium. Angelus domini apparuit in
sompnis ioseph etc.
Matthew 2.13-18.
10. ff. 11r-12r In uigilia epyphanie. Defunto autem herode etc.
Matthew 2.19-23; Stegmueller, v. 5, 7226, 1 (Sermo VI).
11. ff. 12r-14v Dominica prima xl^^e. Ductus est ihesus in desertum a
spiritu etc.
Matthew 4.1-10.
12. ff. 14v-15v In festo sancti Andree. Ambulans ihesus iuxta mare
Galilee etc.
Matthew 4.18.
13. ff. 15v-16v Dominica 5 post pentecosten. Nisi habundauerit
iustitia uestra etc.
Matthew 5.20-23.
14. ff. 16v-17v Dominica .14. post pentecosten. Nemo potest duobus
dominis seruire.
Matthew 6.24-33.
15. ff. 17v-19r Dominica .3. post epyphaniam. Cum descendisset
ihesus de monte etc.
Matthew 8.1-13; Stegmueller, v. 5, 7226, 1 (Sermo VIII).
16. ff. 19r-21r Feria 5. post diem cinerum. Cum autem introisset
ihesus capharnaum etc.
Matthew 8.5-13.
17. ff. 21r-22r Dominica .4. post epyphaniam. Adscendente ihesu in
nauiculam secuti sunt eum....
Matthew 8.23-27; Stegmueller, v. 5, 7726, 1 (Sermo IX).
18. ff. 22r-23r Dominica .18. post pentecosten. Asscendens ihesus in
naviculam transfretauit etc.
Matthew 9.1-8.
19. ff. 23r-25r Dominica .23. post pentecosten. Adhuc illo loquente
ad eos ecce princeps unus etc.
Matthew 9.18-26.
20. ff. 25r-28r Incipit liber beati Augustini de natiuitate et
passione christi et de virgine maria. [O]mnis qui ad dominum
hemanuel.
Hoc est uerbum patris altissimi quo caro factum est et habitauit in
nobis...Benedictus tu a christo Benedictus a matre christi ipsius quem
dilexisti...in secula seculorum. Amen.
H. Thurn, Die Handschriften der Universitaetsbibliothek
Wuerzburg
in Handschriften aus benediktinischen Provenienzen 2, 1 (Weisbaden,
1973) pp. 58-59, MS M, ch. f. 169, ff. 59r-62r. In other manuscripts
this work is attributed to Bernard.
21. ff. 28r-30r [S]ingna [sic] et mirabilia fecit apud me deus
excelsus. Daniel. 3. Omnis speculatio sapientialis inquisitiam
altissimarum intellectuali...Nec fas dicere nec fas scire...etc.
Rubric in upper margin: In festo beati francissci Et in festo
stigmatum.
22. f. 30r In natiuitate domini. [U]erbum caro factum est.
Io. [John
1. 14]. Prima anime impressio in corpus est uita ita prima...[27 lines;
incomplete] f. 30v blank
Unidentified sermon which appears again in art. 68.
Arts. 23-57 are composed primarily of selections from Luke
accompanied by Bede's Expositio super Lucam (D. Hurst, ed., CC lat.
ser. 120 [1960]) arranged as sermons. For each art. we have recorded
the heading as it appears in the manuscript, followed by the reference
to that portion of Luke, with commentary, excerpted for the sermon.
23. ff. 31r-32r [Rubric missing; later note in upper margin:]
Euangelium secundum Lucam cuius expositio sit ignoro. [text:] Fuit in
diebus herodis regis...
Luke 1.3-25.
24. f. 32r-v In annuntiatione beate Marie uirginis. In mense autem
sexto missus est angelus...
Luke 1.26-38.
25. ff. 32v-33r Feria vi. quattuor temporum de Aduentu. Et
discesscit ab illa angelus.
Luke 1.38-46.
26. f. 33r-v In natiuitate sancti Iohannis baptiste.
Luke 1.57-68.
27. ff. 33v-34v In prima missa natiuitatis domini.
Luke 2.1-14.
28. f. 34v In secunda missa natiuitatis domini.
Luke 2.15-20.
29. ff. 34v-35r In circumcisione domini.
Luke 2. 21.
30. f. 35r-v In purificatione beate Marie virginis.
Luke 2.22-32.
31. ff. 35v-36r Dominica .I^^a. oct. natiuitatis domini.
Luke 2.33-40.
32. ff. 36r-37r Dominica .I^^a. oct. epyphanie.
Luke 2.42-52.
33. f. 37r-v Dominica .iiij. de Aduentu.
Luke 3.1-6.
34. ff. 37v-38v Dominica prima de Aduentu.
Luke 21.25-33.
35. ff. 38r-39r Dominica sexagessime.
Luke 8.4-15.
36. ff. 39r-40r Dominica .iij. in quadragessima.
Luke 11.14-28.
37. ff. 40r-42r Dominica quinquagessime.
Luke 18.31-43.
38. ff. 42r-43r Feria secunda post pascam.
Luke 34.13-35.
39. f. 43r-v Feria .iija. post pascam.
Luke 34.36-47 (a portion of the text missing here is inserted on
f. 55r-v).
40. ff. 43v-44r Dominica .ij^^a. post pentecosten.
Luke 14.16-24.
41. ff. 44r-45r Dominica .iiij. post pentecosten.
Luke 5.1-11.
42. f. 45r-v Dominica .xvj. post pentecosten.
Luke 14.1-11.
43. ff. 45v-46r Dominica .xv. post pentecosten.
Luke 7.11-16.
44. ff. 46r-47r Dominica .xij. post pentecosten.
Luke 10.23-37.
45. f. 47r-v Dominica .x. post pentecosten.
Luke 18.9-14.
46. ff. 47v-48v Dominica .ix. post pentecosten.
Luke 19.41-47.
47. ff. 48v-49r Dominica .iij. post pentecosten.
Luke 15.1-10.
48. f. 49r-v Dominica .viij. post pentecosten.
Luke 16.1-9.
49. ff. 49v-50r Dominica prima post pentecosten.
Luke 6.36-42.
50. f. 50r-v In festo Sancte Marie magdalene.
Luke 7.36-50
51. f. 50v Dominica .xiiij. post pentecosten.
Matthew 6.24.
52. ff. 50v-51r Dominica .iij. post epyphaniam.
Luke 5.12-14.
53. f. 51r-v Feria .vj. post pentecosten.
Luke 5.17-25.
54. ff. 51v-52v De dominica .iij. post epyphaniam.
Luke 7.1-10.
55. ff. 52v-53v Dominica .23. post pentecosten.
Luke 8.41-56.
56. ff. 53v-54v Dominica prima xl^^e M^^c.
Luke 4.1-13.
57. ff. 54v-55r Dominica .ij. xl^^e.
Luke 9.28-36.
58. f. 55r-v Brief section omitted from f. 43r-v (art. 39).
59. f. 55v De sepulcro David. Mouet fortassis aliquos qui tamen modo
simplicia monumenta nouerunt...sicut postea mendose dicere uoluerunt.
60. f. 56r [A]udite obsecro uniuersi populi et
uidete...[Lamentations 1.18]. Hodie si uocem domini audierietis nolite
obdurate corda uestra...[Psalms 94.8]. Inuenitur per scripturam quod
animalia quedam audientes uocem genitricis recognoscunt et statim
secuntur...Hunc dolorem et hanc tristiam ostendunt quatuor notarij et
euangeliste christi...etc.
61. ff. 56v-59v In quo uerbo .5. per ordinem ostendit et predixit.
Primo locus sue passionis. 2^^o Modum proditionis...et tanta lacrimarum
eius effusione resoluta est unde omnia christi membra tergeret.
A collection of passages from Anselm, Augustine, Bede, and Ambrose
on the Passion of Christ. One scribe wrote the main text on ff. 56v-
59r, for which the incipit and explicit are given above; several others
made extensive additions on f. 59r-v and in the margins of ff. 56v-58v.
62. ff. 60r-69v De passione christi. Hec passus sum absque
iniquitate manus mee cum haberem mundas ad deum preces...[Iob 16.18-
19]. Sicut narrat sanctus ylarius magnus doctor ecclesie...Color uero
monumenti et loculi rubicundo et albo dicitur esse permixtus.
63. ff. 69v-71r De passione christi. Inter omnia digna memoria que
annuatim recolit sancta dei ecclesia est precipue passio et mors
christi...milites romani ad custodiam sepulcri clausi et sigillo
muniti. M. 21. g. Altera autem die que est post pasceuen etc.
64. ff. 71r-72r De resurrectione. In sua resurrectione dominus et
saluator noster suam potentiam suam sapientiam et suam bonitatem
ostendit...Decima et ultima [apparitio] fuit facta in monte oliueti
hora nona...illis eleuatus est etc. [Acts 1.9].
65. f. 72r-v Series of passages from the Bible and various authors
(added in a later hand).
66. ff. 73r-74v Sermo pro beato francisco. Hic erat edoctus uiam dei
et feruens spiritu loquebatur et docebat diligenter...[Acts 18.25,
followed by Exodus 38.8:] Legitur exo. xxxviij quod fecit moyses labrum
eneum cum basi sua de speculis mulierum. [text:] Labrum hoc erat lauatorium in
quo sacerdotes lauabant manus et pedes...Ad cuius ibidem consortium
eius meritis peruenire ualeamus. Amen.
67. ff. 74v-75r [V]idi et ecce quadrige. 4^^or...[Zachariah 6.1].
Hanc uisionem reuelauit dominus zachiarie...ut credetes [sic] uitam
eternam habeamus.
Hugo de Sancto Caro; Stegmueller, v. 3, 3721.
68. f. 75r Same sermon (complete?) as art. 8, but beginning Sicut
prima anime.... f. 75r blank
69. According to the index on ff. 4v-5v two sections now missing
(leaves 41-64 of the original foliation) with the headings De
mortuis
and De fratre mortuo were included between arts. 68 and 70.
Arts. 70-80 are unidentified sermons for feast days.
70. f. 76r-v Dominica in oct. epyphanie. Remansit puer ihesus in
ierusalem [Luke 2.43]. Verbum hoc sumptum est de euangelio beati luce
quod quamuis ystorialiter exponatur...sponsam ornatam monilibus suis.
71. ff. 77r-77v [heading in upper margin:] Dominica. 1x. [text:]
Exiit qui seminat seminare...[Luke 8.5]. Verbum istud sumptum est de
euangelio beati luce. Et est uerbum saluatoris eterni genus
humanum...et credentibus exercitantibus se in illo.
72. ff. 78r-79r [heading in upper margin:] Dominica quinquagessime.
[text:] Ihesu fili dauid miserere mei [Luke 18.38]. Verbum istud
sumptum est de euangelio beati luce et est uerbum illius ceci sedentis
secus uiam...Ad quam patriam ille uos et...Amen.
73. ff. 79r-80r Dominica prima xl^^e. Non in solo pane uiuit
homo...[Matthew 4.4]. Verbum hoc sumptum de euangelio beati Matthei est
uerbum saluatoris eterni christi s. filii dei temptationi diabolice
respondentis...Venite benedicti patris mei precipite regem...Seculorum.
74. f. 80r-v De beato francisco. Vidi septem candelabra aurea et in
medio...[Apoc. 1.12-13]. In uerbis istis de appocalypse sumptis ad
laudem et gloriam beati patris nostri francisci...caritatis et
desiderio martirij.
75. ff. 80v-82v De passione christi. Exeamus ad eum extra
castra...[Hebrews 13.13]. Considerans beatus apostolus immensitatem
benignitatis christi...et consedere nos si faceret in celestibus. Amen.
76. f. 82v De resurrectione. Venit ihesus ianuis clausis et
stetit...[John 20.26]. Post regis nostri conuiuantis conuiuia post
patientis tollerata supplitia...ad possessiones redire etc. [Four lines
of art. 78 at end of this article, crossed out by original scribe.]
77. ff. 82v-83r De asscensione. Introiuit ihesus in ipsum celum ut
appareret uultui...[Hebrews 9.24]. Questio facta fuerat sponse a suis
sodalibus in canticis 6. Quo abiit dilectus tuus...Securum accessum
habes...etc.
78. f. 83r-v De pentecosten. Quis continuit spiritum dei in manibus
suis [Proverbs 30.4]. Spiritus dei...[Wisdom 1.7]. Tria sunt utilia
immo necessaria in enuntiatione diuini eloqui...dona spiritus sancti de
quibus dicitur in ysaya etc.
79. f. 83v De eodem. Adduxit dominus deus Spiritum super terram et
prohibite sunt pluuie de celo...[Genesis 8.1-2]. Describere hoc donum
spiritus sancti ut gratum et liberale...Spiritus eius ornauit celos
etc.
80. ff. 83v-84r In ascensione. Introiuit ihesus in ipsum celum ut
supra [Hebrews 9.24]. In maliuolam [sic] animam non introibit
sapientia...[Wisdom 1.4]. Sicut ex multis scripture locis colligitur.
Sapientia est Res clara...Introuit ihesus in ipsum celum etc.
Arts. 81-84 consist of passages from the Bible grouped according
to subjects (some sections accompanied by short commentary).
81. ff. 84r-85r De sacerdote nouo. Nota quod sacerdotes debent esse.
Sanctitate immaculati et puri. Illi enim dicuntur spiritualiter. leu.
21. Sancti erunt domino deo suo...[five sections on this topic follow].
82. ff. 85r-86r De die cinerum. Cuius uestrum bos aut asinus [Luke
14.5]. Semen cecidit in terram bonam [Luke 8.8]....
83. ff. 86r-87r De consecratione ecclesie. Elegi et sanctificaui
locum istum ut sit nomen meum ibi in sempiternum [2 Chronicles 16]....
84. f. 87r-v De consecratione altarium. Altaria tua domine uirtutum
rex meus et deus meus [Ps. 83.4]....
85. ff. 87v-105r Quedam boetij in libro de consolatione. Quedam
dicta Boetij excepta de libro de consolatione phylosophye de primo
libro in primis uersibus. Mors hominum felix que se nec dulcibus
annis...Exultat uiso lapsus et ipse quidem. Almifico deo laudes
referimus. Explicit liber quintus Boetij de consolatione philosophie.
Gratias deo nostro et domino ihesu christo.
Excerpts from Boethius, De consolatione philosophiae; L. Bieler,
ed., CC lat. ser. 94 (1957) pp. 1-105.
86. f. 105r-v Miscellaneous notes (e. g., Nota de diuersis
apparitionibus angelorum).
Paper (sturdy but of uneven weight; no watermarks, wavering chain-
lines ca. 53 mm. apart), ff. 106, 228 x 148 (182 x 115) mm. Written in
2 columns of 45 lines; ruled in lead, single vertical and horizontal
bounding lines full across. Prickings in upper, outer and lower
margins.
I^^6, II-V^^8, VI^^8 ( + 1, small leaf, f. 41), VII^^8, VIII^^4,
IX-X^^8,
XI^^6, XII^^8, XIII^^6 (+1, before f. 90), XIV^^10. Catchwords below second
column, sometimes enclosed on 3 sides by brown and/or red strokes.
Written mostly by one scribe, perhaps over a period of time, in a
small gothic bookhand with many abbreviations. Additions by slightly
later hands in more or less formal script, e.g. ff. 1v, 3r-5v, 87v-
105v.
Initials (3-line), paragraph marks, underlining and strokes on 1-
line capitals in red.
Binding: Date? Square, flush boards. Trimmed out turn-ins suggest
a late date. Covered in vellum with contents and a compass-drawn circle
on lower cover.
Written in Italy in the first part of the 14th century; an early
owner added careful marginal notations, for which he added extra
rulings in the margin (e.g. ff. 40v, 42r). On f. 1r, in a nearly
contemporary hand, "Deputatus ad usum fratris Nicolutij Vingnutij de
Fabriano." Belonged to the Convent of St. Francis at Serra S. Quirico,
according to a note on f. 1r, in a hand of s. xvi or xvii: "Conuentus
S. Francisci Serrae S. Quirici." No. 12 in an unidentified sales
catalogue (entry in library files). Given to Yale in 1942 by Dr. Lowell
C. Frost, Yale 1905.
secundo folio: Gregorius in
Bibliography: Faye and Bond, p. 26, no. 80.
Barbara A. Shailor