YALE UNIVERSITY
BEINECKE RARE BOOK AND MANUSCRIPT LIBRARY
GENERAL COLLECTION OF RARE BOOKS AND
MANUSCRIPTS
MEDIEVAL AND RENAISSANCE MANUSCRIPTS
Marston MS 197 Hautecombe [?], s. XII med
Jerome, Commentaries on the Minor Prophets
Vol. I:
1. ff. 1r-33r Incipit prologus beati hieronimi presbiteri in
explanatione
[corrected from explatione] osee prophete. Si in explanacionibus
omnium prophetarum sancti spiritus indigemus aduentu...ea que scripta
sunt disseramus. Explicit prologus. Incipit explanatio. Uerbum domini
quod factum est ad Osee filium beeri Septuaginta similiter...in ruinam et
resurrectionem multorum in israel. Explicit osee propheta.
Commentariorum in Osee prophetam libri 3 ad Pammachium;
M. Adriaen, CC 76 (1969) pp. 1-158.
2. ff. 33r-43r Incipit prologus in iohel. Non idem ordo est .xii. cim
prophetarum apud septuaginta interpretes...in nobis uires consideres sed
uoluntatem. Incipit explanatio. Verbum domini quod factum est ad iohel
filium fathuel. Septuaginta interpretes pro fatuhel...diligit dominus
portas syon super omnia tabernacula iacob. Explicit iohel propheta.
Commentariorum in Ioelem prophetam ad Pammachium liber; Adriaen, op.
cit., pp. 159-209.
3. ff. 43r-67v Incipit prologus in amos. Amos propheta qui sequitur
iohelem. et est tercius duodecim prophetarum...[prologue concludes at the
bottom of f. 43r, col. 2:] Vnde nos ex hebreo uertimus. [Book I begins
without any rubric:] Verba amos qui fuit in pastoralibus...quid mihi
uideatur in singulis disseram. Explicit prologus. Incipit
expositio.
[beginning of Book I, section 2, f. 44r:] Et dixit. Dominus de syon
rugiet...cuius promissio lex. natura est. Explicit amos propheta.
Commentariorum in Amos prophetam libri 3; Adriaen, op. cit.,
pp. 211-348.
4. ff. 67v-72v Incipit prologus. in explanacione abdie prophete.
Cum essem paruulus. ut paruulus loquebar ut paruulus sapiebam...ethyopicos
fluctus bibit. alter madescit unguentis. Explicit prologus. Incipit
explanatio. Hunc esse aiunt hebrei. qui sub rege samarie ahab...Qui ueriora
et meliora dixerit. in illius sentenciam transgredere. Explicit abdias
propheta.
Commentariorum in Abdiam prophetam liber; Adriaen, op. cit.,
pp. 349-75.
5. ff. 72v-80v Incipit prologus in ionam prophetam. Triennium circiter
fluxit. postquam quinque prophetas interpretatus...nobis christus dei
filius soluitur. Explicit prologus. Incipit explanatio. Et factum est
uerbum domini ad ionam filium amathi...comparantur iumentis insipientibus.
et assimilantur eis. Explicit ionas propheta.
Commentariorum in Ionam prophetam liber; Adriaen, op. cit.,
pp. 377-419.
Vol II:
6. f. 80v of Vol. I and ff. 1r-21r in Vol. II: Incipit prologus
in explanatione michee prophete. Micheas in quem nunc commentarios dictare
cupio...liberis a parentibus imponuntur. Explicit prologus. Incipit
explanatio. [Vol. II, f. 1r:] Uerbum igitur [domini] quod factum est ad
micheam...de luto et paleis egyptias extruat ciuitates. Explicit micheas
propheta.
Commentariorum in Michaeam prophetam libri 2; Adriaen, op
cit.,
pp.422-524.
7. ff. 21r-32r Incipit prologus in explanationem naum. Iuxta
septuaginta interpretes in ordine .xii. prophetarum post ionam naum
ponitur...ueros assyrios futurus est dominus. Explicit prologus. Incipit
explanatio. Deus emulator. et ulciscens dominus. Vox prophete...irruit
quidem sed ingredi non potest. Explicit naum propheta.
Commentariorum in Naum prophetam liber; M. Adriaen, CC 76A (1970)
pp. 525-78.
8. ff. 32r-49r Incipit prologus in abachuc propheta. Primum chromaci
episcoporum doctissime scire nos conuenit...propheta scribit que uentura
cognoscit. Explicit prologus. Incipit expositio. Usquequo domine
clamabo et non exaudies...cantores ceteros meo carmine superabo.
Explicit abacuc propheta.
Commentariorum in Abacuc prophetam ad Chromatium libri 2;
ibid.,
pp. 579-654.
9. ff. 49r-62r Incipit prologus in sophonia propheta. Ante quam
sophoniam aggrediar qui nonus est in ordine...quem iam fragilior sexus
inuenerat. Explicit prologus. Incipit explanatio. Uerbum domini quod
factum est ad sophoniam filium chusi...ab eorum translatione
discordat. indigere expositione non arbitror. Explicit sophonias
propheta.
Commentariorum in Sophoniam prophetam liber; ibid., pp. 655-711.
10. ff. 62r-70r Incipit prologus beati iheronimi in explanatione aggei
prophete. Secundo anno darii regis. persarum filii hystapis...quam
prohibentis regis imperium. Explicit prologus. Incipit explanatio.
In anno secundo darii regis. in mense sexto...Dominus dabit [uerbum
expunged] euangelizantibus uerbum. uirtute multa. Explicit ageus
propheta.
Commentariorum in Aggaeum prophetam ad Paulam et Eustochium
liber; ibid., pp. 713-46.
11. ff. 70r-104v Incipit prologus in zacharia propheta. Ultimo iam
autunni tempore. frater noster filius tuus sisinnius
monachus...interpretationis uela pandamus. Explicit prologus. Incipit
explanatio. In mense octauo. in anno secundo darii. factum est
uerbum...alienigenum appellari uolunt. quem de domo domini asserunt
auferendum. Explicit zacharias propheta.
Commentariorum in Zachariam prophetam ad Exsuperium Tolosanum
episcopum libri 3; ibid., pp. 747-900.
12. ff. 104v-113v Incipit prologus malachie prophete. Ultimum .xii.
prophetarum malachi interpretari uolumus...interpretationis note
dicende sunt. Explicit prologus. Incipit explanatio. Onus uerbi
domini ad israel in manu malachi...et sicut uictima domini. Nec hoc
leticie fine contentus est. sed calcabit impios//
Commentariorum in Malachiam prophetam ad Minervium et Alexandrum
liber; ibid., pp. 901-40; the text breaks at IV.3, p. 940, line 4, with
68 lines of text missing.
13. f. 114r //terra. dracones et omnes abyssi. Dracones circa aquam
uersantur. de speluncis procedunt. feruntur in aere. concitatur propter
eos aer. Magna quedam sunt animantia dracones maiora non sunt super
terram...siue inde siue inde//
Unidentified text from another manuscript of similar format, but of slightly
earlier date; top and bottom of leaf damaged with loss of text.
Parchment, vol. I: f. ii (paper) + 80 + i (paper); vol. II: ff. ii
(paper) + 114 + i (paper), 392 x 275 (301 x 212) mm. 2 columns, 43 lines.
Single vertical and one to three horizontal bounding lines, full across;
additional ruling between columns and in outer margin along which quotation
marks and Nota signs have been aligned. Corrections and additions to text on
rulings drawn in margins. Ruled in lead; remains of prickings in all four
margins.
Vol. I: I-VI 8, VII 8 (2, 7 = single leaves), VIII-X 8. Vol. II: I-XIII 8,
XIV 10 (-10, loss of text; + 1 leaf added at end from contemporary manuscript).
Written and neatly corrected in early gothic bookhand by several scribes;
f. 114 in a similar but somewhat earlier hand.
Fine painted initials, 19- to 5-line, for major text divisions, monochrome
red or polychrome in red, bright green, olive green and/or brown, with pale
yellow washes. Preliminary sketches in lead often visible underneath; some
bows appear to be drawn with compass. Smaller initials of similar design
throughout. Initials are characterized by lattice work, acanthus scrolls and
decorative empty spaces within initials like those in Cambridge, Mass.,
Harvard University, Houghton Library MS Richardson 27 (see L. Light, "The
Bible in the Twelfth Century," exh. cat. [Cambridge, Mass., 1988] p. 49, pl.
11). The opening initial on f. 1r is executed in red and blue. Headings
in red throughout.
Binding: Italy, s. xix in. Half bound in brown calf with bright pink
paper sides. Three green gold-tooled labels on the spine of each volume:
"Vol. I," Vol. II"; "Hieronimi in XII Prophetas Manuscrip";
"Saecul XII." Title on black gold-tooled labels: "Hieronimi in XII
Prophetas Manuscrip." Edges spattered blue-green. The same distinctive
bindings also found on Marston MSS 50, 125, 128, 135, 151, 153, 158, and
159, all of Hautecombe provenance.
Produced in the mid-12th century, perhaps at the Cistercian abbey of
Hautecombe, located in the ancient diocese of Geneva and founded toward the
beginning of the 12th century by monks from the abbey of Aulps (see R.
Clair, "Les origines de l'abbaye d'Hautecombe," Melanges a la memoire du
Pere Anselme Dimier [Arbois, 1982-87] tome II, v. 4, pp. 615-27).
Although there is no ex libris, the two volumes exhibit the characteristic
pink binding of Monseigneur Hyacinthe della Torre who acquired and rebound
a group of twelve manuscripts from this monastery at the beginning of the
19th century (see Leclercq, 1951, p. 75). The script, format, and general
design of the decorative initials in this manuscript resemble closely those
in Marston MS 50, which also belonged to Hautecombe. Belonged to the
Biblioteca del Seminario Metropolitano in Turin (Leclercq, op. cit., p.
77). Acquired from E. Rossignol of Paris in 1958 by L. C. Witten (inv. no.
2036), who sold it the same year to Thomas E. Marston (bookplate).
secundo folio: [vol. I:] Verbum domini
[vol. II:] de samaria
Bibliography: Faye and Bond, p. 86, no. 197.
Barbara A. Shailor