YALE UNIVERSITY
BEINECKE RARE BOOK AND MANUSCRIPT LIBRARY
GENERAL COLLECTION OF RARE BOOKS AND
MANUSCRIPTS
MEDIEVAL AND RENAISSANCE MANUSCRIPTS
Marston MS 185 Venice, s. XV ex
Marco Antonio Sabellico, Opera varia
Arts. 1-4 and 7 are later additions.
1. f. i recto Georgius Merula Alexandrinus M. Antonio Coccio, sive
Sabellico. Rerum patrie commentarios, quos nuperime scripsisti carptim
legimus. Nec non ocium fuit...tuis istis comentariis eternitati commendas.
Vale.
Epistola of Georgius Merula to Marco Antonio Coccio Sabellico (1436-1506),
printed in Venice ca. 1482-84 by Antonius Avinione (Hain-Copinger 14058)
(f. 1 ii recto).
2. f. i verso Index. Librorum De Vetustate Patrie M. Antonii Sabellici.
Liber Primus. qui Corographia inscribitur--pag. 1...Index Carminum ad
calcem remittitur [f. 102r].
Table of contents for art. 6.
3. f. i verso Cynthius M. Antonio Sabellico. Donec secula colligata
fastis/ Extabunt latiis: Forum manebit/...Vivas Nestoreiam precor
senectam.
10-line poem to Sabellico; printed by Avinione, op. cit., f. a i verso.
4. f. ii recto - verso M. Antonius Sabellicus: Ioanni Hemo
Venetarum copiarum adversus Ferrarie ducem. Provisori Generali Salutem.
Multum diuque dubitavi Ioannes Heme vir clarissime debere hos nostros
commentarios, quos de vetustate Aquileiensis patrie...diis iuvantibus maiora
erunt. tuo solius nomine appareant. Vale.
Epistola of Sabellico to Johannes Hemus; printed by Avinione,
op. cit.,
f. a ii recto - verso.
5. f. 1r blank except for date 1490; f. 1v Ex quibus auctoribus .M. Antonij
Sabellici commentarij de Vetustate patriae excerpti sint. Ex Plinio./
Ex Ptolemaeo [sic]./ Ex Marone./...Ex Patriarchica historia./ Ex Bernardo
Iustiniano Veneto.
This list differs somewhat from that printed by Avinione, op. cit.,
f. a i verso.
6. ff. 2r-101v .M. Antonii. Sabellici. De Vetustate Aquileiensis.
Patriae. Liber. Primus. Qui. Chorographia inscribitur. [text:] Et
Si Ex Omni Scriptorum Numero qui sunt aut unquam fuerunt nullus uti ego
existimo aut certe quam paucissimi reperti sunt...unde patriae antiquitatem
scribere orsi sumus: consequi non potuerunt. Finis. deo gratias.
Sabellico, De vetustate Aquileiensis patriae; the text and marginalia
follow closely Avinione, op. cit., ff. a iii recto - f ix verso.
7. f. 102r Carminum Index. In Cupidinem Elegia--pag. 1...In rerum et artium
inventores.
A table of contents added by the same hand as arts. 1-4.
8. ff. 102v-103v M. Antonij Sabellici Elegia. in cupidinem.
[S]i qua deos humana mouent conuicia: si quem/
Turpiter e superis depuduisse potest./...
Denique sis qualem coelum propulset et orcus/
Et tua quem nequeat mitis amare parens.
9. ff. 103v-104v Ad Liburnam Bellunnensem [sic].
[C]ogar ut insano quum sim modo liber amori/
Cedere: et ingrato subdere colla iugo/...
At te si qua mouet nostri pia cura laboris/
Te tantum frustra ne patiare coli.
10. ff. 104v-105v Queritur de morte Tipulanae comitis Liburnae.
[F]lete feros casus suspectaque furta Siline/
Naides. indignum dissimulate nefas./...
Meque dolente doles sic demum moestus uterque/
Cogimur indignam dissimulare uicem.
11. ff. 105v-106r In primos toros Cynthij Cenetensis et Florae
coniugis.
[Q]uum doctus modo Cynthius thalasson/
Florae pro thalamo assidens iugali/...
Hoc ipsum torus et lucerna dicant/
Et sparsas prope qui nuces legebant.
12. ff. 106r-107r Ad Philippum thronum de morte matris consolatoria
Elegia.
[D]esine maternos lachrymis confundere manes/
Proficit iste nihil magne Philippe dolor./...
Parce pijs lachrymis: manes te rite sepultae/
Matris: et omnis idem Iulia terra rogat.
13. ff. 107r-108r Ad Illustrissimum Rubertum Malatestam Ariminensium
principem.
[T]am foelix populos et Carnica uiseris arua/
Faustus et in tanto sic precor imperio/...
Imperiumque tuum tam prospera fata sequantur/
Vt tibi cum Veneto nomine perstet honos.
14. ff. 108r-109r Ad Diuam gratiarum Virginem.
[O] Patris ueneranda parens: o filia natii:/
Sydus: et astriferi ianua sancta poli/
Haec te diua manent maioraque praemia: sed tu/
Saepius huc adsis rite uocanda tuis.
Elegia tertia decima in laudem B. M. Virginis; Avinione, op.
cit.,
f. n vi recto - n vii recto.
15. ff. 109r-110r Ad Pomponium praeceptorem suum.
[P]omponi latiae decus mineruae./
Qui priscos sapis et sapis recentes:/...
Quiuis sic amat et potest amari/
Pomponi latiae decus Mineruae.
16. f. 110r Ad Vatem Amicum.
[L]anguebam: sed tu uates formose reuinctus/
Flauentes circum candida colla comas./...
Alternum dedit ille suo olim uiuere Fratri/
Tu mihi perpetuum uiuere et ingenium./ f. 110v blank
17. ff. 111r-114v M. Antonii Sabellici Carmen In Municionem
Sontiacam.
Funditur Illyricis rapidus de montibus amnis/
Hybernis quum creuit aquis. haud peruius ulli/...
Gens Domitrix rerum: victrix terraque marique/
Romanum transgressa decus Dominabitur orbi.
Sabellico, Carmen in munitionem Sontiacam; Avinione, op. cit.,
ff. g recto - g iii verso.
18. ff. 114v-124r Poema .M. Antonii Sabellici. In Caedem
Sontiacam.
Quo Praeceps Fortuna Ruis? Quo Pergitur ultra/
Oenotrium delere Decus: Sat triste recensque/...
Scuta uirum: Spoliant multaque in strage uolutant./
Foedaque destituunt foedos per gramina Truncos.
Sabellico, Poema in caedem Sontiacam; Avinione, op. cit.,
ff. g iii verso - h ii verso.
19. ff. 124r-134r .M. Antonii Sabellici Carmen in Carnicum
Incendium.
Iam Fuscis Prouecta Rotis Nox Atra ruebat/
Oceano. vallesque umbris complexa cruentas/...
Sic mensis qui nonus erat numandus [corrected to numerandus] ab imbre/
Luctibus et Lachrymis Tristes abiere Calende.
Sabellico, Poema in Carnicum incendium; Avinione, op. cit., ff.
H ii verso - I verso.
20. ff. 134r-154r .M. Antonii. Sabellici. In. Vtini. Originem. Carmen.
Incipit.
Haec Spatiantis Humi Facies quam Claudit ad Euros/
Sontius ad Boream rursus Zephyrosque tepentes/...
Atque exosa uetus quod uox dedit vnnia [sic] nomen/
Auctore hemoniam dici se mandet ab hemo./ .Finis./ Laus Deo.
Sabellico, Poema in Utini originem; Avinione, op. cit., ff. k iii
recto - l ix verso.
21. ff. 154r-160r .M. Antonij Sabellici Carmen in Fluctuantem Diui
Petri Cymbam.
[F]luctuat. Alma Ratis. medioque eiecta profundo/
Vltima uota facit: gelida dilapsus ab arcto/...
Non cadat: immo poli nitidis referatur in astris/
Hemonis ut quondam phamae si credimus argo./ [Greek].
Sabellico, Poema in naufragantem divi Petri Cymbam; Avinione,
op. cit.,
ff. i ii recto - i vi recto.
22. ff. 160r-166v .M. Antonij Sabellici Carmen in rerum et artium
inuentores.
[I]nter grata soles studij commercia nostri/
Priscorum laudare frequens monumenta uirorum/...
Sistimus ergo gradum placido considere portu/
Me iuuet: emeritam fundetque hic ancora puppim./ [Greek].
Sabellico, De rerum et artium inuentoribus poema; Avinione, op.
cit.,
ff. i vi recto - k ii verso.
Paper (watermarks, in gutter: similar in design to Piccard, Anker
IV.166-69), ff. i (paper) + ii (paper, thick; ruled in ink for arts. 1-4)
+ 166 (old foliation 1-98, beginning on f. 4; 1-10 for ff. 102-111;
modern foliation, in pencil, lower right corner) + i (paper), 206 x 150
(152 x 85) mm. 23 long lines or lines of verse. Double vertical bounding
lines (Derolez 13.31). Ruled in hard point from center of quire out.
I 14, II-XII 12, XIII-XIV 10. Vertical catchwords perpendicular to text
between inner bounding lines, verso (Derolez 12.5).
Scribe I (ff. 1v-110r, 154r-166v): elegant sloping humanistic bookhand,
below top line and leaving the final line blank; catchwords in red.
Scribe II (ff. 111r-154r): a similar but less well formed style of script,
below top line; catchwords in black. Each scribe rubricated the section he
copied, but the heading on f. 134r was written by Scribe I.
Arms of Savorgnan family (argent, a chevron sable) in lower margin, f. 2r,
within gold wreath with red ribbons. Plain initials, 2-line, in blue or red;
many spaces for initials left unfilled in text copied by Scribe I. Headings and
first line or words of text in epigraphic majuscules; headings, marginal notes,
all of art. 5, initial strokes for each verse on ff. 111r-166v, in red.
Binding: Italy, s. xviii. Brown sheepskin spattered with black on the
outside and striped on the edges and turn-ins of the boards. Modestly
blind-tooled on spine.
Written toward the end of the 15th century in Venice for an unidentified
member of the Savorgnan family whose arms appear on f. 2r; the date
"1490" on f. 1r is consistent with the appearance of the manuscript.
Early provenance otherwise unknown. Arts. 1-4 and 7 are later additions
(s. xvii?), with 1, 3-4 probably copied from a printed source, since the
texts often appear before Sabellico's De vetustate Aquileiensis
patriae from
the 15th century on. Unidentified notes: "32" written twice on f. i recto, in
pencil and in fine blue crayon. Purchased from C. A. Stonehill (inv. no.
13710) in 1958 by Thomas E. Marston (bookplate).
secundo folio: .M. Antonii
Bibliography: Faye and Bond, p. 85, no. 185.
Barbara A. Shailor