Marston MS 87     Northern Italy, s. XV med
Albertano da Brescia, Opera varia, etc.

Arts. 1-3 also appear together in Beinecke MS 102.

1. ff. 1r-6v  Incipit liber de scientia loquendi et tacendi.  
Initio medio ac fine mei tractatus adsit gratia sancti spiritus 
quoniam in dicendo multi errant...Deum insuper exora qui mihi 
donauit predicta tibi narrare ut ad eterna gaudia nos faciat 
peruenire.  Explicit liber de doctrina dicendi et tacendi.

Albertano da Brescia, Liber de doctrina dicendi et tacendi; 
GKW, v. 1, nos. 531-63; T. Sundby, ed., Della vita e delle opere 
di Brunetto Latini (Florence, 1884) pp. 479-506.

2. ff. 7r-28r  Albertani.  Incipit liber secundus de conscilio 
et consolatione.  Rubrica.  Quoniam multi sunt qui in 
aduersitatibus et tribulationibus taliter affliguntur et deprimuntur
...Ite in pace et amplius nolite peccare et ita utraque pars 
cum gaudio et leticia recesserunt. Explicit liber consolationis
et conscilij quem albertanus cau [sic] causidicus brisiensis 
de ora sancte agate compilauit.  Sub annis domini M#o. cc#o de 
mesibus aprilis et madij. 

Albertano da Brescia, Liber consolationis et consilii; T. 
Sundby, ed., Albertano Brixiensis Liber consolationis et 
consilii... (London, 1873) pp. 1-127.

3. ff. 28r-78v  Incipit liber de amore et dilectione dei et 
proximi et aliarum rerum et de formula honeste uite liber primus. 
Rubrica. Initium mei tractatus sit in nomine domini a quo 
cuncta bona procedunt...[f. 78v:]  peruenire ad quod ille nos 
perducat qui sine fine uiuit et regnat.  Explicit liber de amore 
et dilectione dei et proximi et aliarum rerum et forma uite quem 
albertanus causidicus brisiensiensis [sic] de ora...quo 
obsidebatur ciuitas brisie per eundem imperatorem Indictione xj#a.

Albertano da Brescia, De amore et dilectione Dei.

4. ff. 78v-82r  Hic est sermo quem albertanus causidicus 
brisiensis de sancta agatha composuit et edidit....  Congregatio 
nostra sit in nomine domini a quo omne datum optimum et omne
donum perfectum de sursum est descendens a patre...Licet a 
sapiente dictum sit Inter sapientes non adicias loqui...habeamus 
itaque in ore salem sapientie qui  nobis proficiat ad uitam 
eternam ad quam ille nos perducat...amen.

Albertano da Brescia, Sermo; Schneyer, v. 1, p. 85 (1).

5. ff. 82r-85v  [No heading; text:]  Orate deum fratres ut 
ministerio sue sanctitatis per me seruum suum inutilem atque 
indignum ministret nobis hodie aliquid utilitatis fratres 
minores...poterimus refici ad mensam christi in regno dei ad 
quod ipse nos perducat qui sine fine....

Albertano da Brescia, Sermo; Schneyer, v. 1, p. 85 (2).

6. ff. 85v-89r  [No heading; text:]  In nomine domini amen.  
fratres mei ad honorem dei et refectionem pauperum more solito 
congregati sumus...Venite benedicti patris mei et percipite 
regnum quod paratum est uobis ab origine
mundi....

Albertano da Brescia, Sermo; Schneyer, v. 1, p. 85 (3).

7. ff. 89r-93r  Sermo factus ad cognoscendum que sunt 
necessaria in conuiuio et quomodo debeamus intelligere...qui 
intelligit super egenum et pauperem.  Domine labia mea...
[Ps. 50.17].  Congregatio sit in nomine domini qui ait.  
Vbicumque duo uel tres congregati fuerint in nomine meo...
Venite benedicti patris mei percipite regnum quod paratum est 
uobis ab origine mundi....

Albertano da Brescia, Sermo; Schneyer, v. 1, p. 85 (4).

8. ff. 93r-95r  Hic est sermo quem albertanus causidicus de 
sancta agatha composuit et edidit inter causidicos brisienses 
apud fratres minores...Sermo albertani super doctrina timoris 
domini.  Rogate deum fratres ut ministerio sue sanctitatis 
tribuat michi seruo suo inutilius dicere inter uos hodie aliquid 
utilitatis...qui omnes gradus procedunt a timore domini ualeamus 
scandere ad regnum dei....

Albertano da Brescia, Sermo; Schneyer, v. 1, p. 85 (5).

9.  f. 96r-v  [1] Episcopi attendite dei uerba discernite.  
vobis precepit deus pro uestris mori ouibus.  si bona que 
loquimini operibus feceritis exempla bona dabitis uestris 
comissis filis.  [2]  Presbiteri diaconi qui fertis [corrected
from feritis] uasa domini estote semper nitidi...[39]  Qui
uiuitis in seculo omnes seruite domino.  Vt iusti sua dextra 
regentis super etheria.

Albertano da Brescia [?], De omnibus ordinibus omnium hominum:   
39 short precepts, ranging in length from 1/2 to 3 lines; each 
precept preceded by a paragraph mark.  Classes of individuals 
addressed include episcopi, presbiteri, plebani, magister, 
scriptores, abbates, monachus...miles, puelle, meretrices, etc.

10. ff. 95v-98v  Mundalis machine fabricator primum hominis de 
limo ad ymaginem et similitudinem suam ut absque omni specie 
coruptionis immortalis formauit...et statim uolare ualet et 
comedere potest.

13 short passages, unidentified, the final 4 on the Psalms.

11. f. 99r  Virtus est habitus mentis bene constitute et 
deriuatus a meis. et est sciendum quod socrates nos uocat 
scientias uirtutes...Nam supersticio ultra facit quam religio 
expectat.

Unidentified definitions of virtus and vitium, followed by 
a diagram of the cardinal virtues Iusticia, Prudentia, 
Fortitudo, Temperantia.

12. f. 99v  Iusticia est habitus animi communi utilitate
seruata suam unicuique tribuens dignitatem.  Seueritas est uirtus
debito supplicio cohercens inuriam.  Benignitas....[concluding 
with definitions for Sobrietas, Pudicicia].

Unidentified definitions of virtues, followed on f. 100r-v by 
a diagram of the seven capital sins:  Inanis gloria, Ira, 
Inuidia, Auaricia, Accidia, Castrimargia, Luxuria.

13. f. 101r-v  Inanis gloria est inordinatus animi motus quo 
aliquis propriam delet excelentiam ut alios honore precellet.  
Ira est subiecti animi tempestas...Struprum [sic] proire 
uirginis est.

Unidentified definitions of vices.

14. ff. 101v-103r  Auxilia humilia firma consensus facit.  
Aut amat aut odit mulier nil est medium.  Aspicere opportet 
quod possis perdere...Celum de deo tantum habeas non contra 
homines.  Celari autem hominibus inuidiosum est.

Ps.-Seneca, Proverbia; E. Woelfflin. ed., Publilii Syri 
sententiae (Leipzig, 1869) pp. 65-113.

15. ff. 103r-104r  [1] Oratio est theodorica uerborum series
cum ornatu et pondere...[2] Argumentum est inuentio per quam 
res aliena uel probabiliter...[5] Demus beneficium non feneremus. 
[6] Dignus est decipi...et uiro digna non implere corpus nec 
saginare sed perturbatione carere.  Explicit notabili [followed 
by erasure] senece de beneficijs.  f. 104v blank

Seneca, De beneficiis (extracts), etc.

	Parchment. ff. i (paper) + 104 + i (paper), 227 x 156 
(155 x 100) mm.  Ca. 36 long lines.  Frame-ruled in lead or ink,
remains of prickings in outer margins.
	I-VI 8, VII-IX 10, X-XI 8, XII 10.  Horizontal catchwords, 
some with modest red flourishes, near gutter (Derolez 12.4).  
Remains of leaf signatures (e.g., aa, bb, cc, etc.).
	Written by a single scribe in an informal gothic bookhand, 
below top line. 
	Initials for major text divisions in red with designs on 
parchment ground, 18- to 4-line, and some (e.g., f. 28r) with 
modest penwork designs in red and/or black.  Small plain initials,
3- to 1-line, rubrics, and paragraph marks, in red.
	Binding:  Italy, s. xix.  Quarter bound in tan paper with semi-
limp paper sides.  Written, in ink, on spine:  "De Scientia/ Loquendi/
Tacendi/ Manos" and "Albertani/ Pergomena."  On parchment leaves 
at front and rear: rust stains from five bosses and 2 fore-edge 
fastenings of an earlier binding.

Written in Northern Italy in the middle of the 15th century; 
early provenance unknown.  Notes, in Italian, and shelf-mark 
("Cod: xxviii") of owner, s. xix, on f. 1r.  "Prezioso" in blue 
ink, s. xix, on upper cover; "Manuscrit du xiv#e siecle" in ink 
on back cover.  Belonged to Professor Hermann Suchier (1848-1914; 
bookplate).  Purchased in 1954 from B. Rosenthal (Cat. 1, no. 1) by
Thomas E. Martson (bookplate). 

secundo folio:  dubium

Bibliography:  Faye and Bond, p. 74, no. 87.

Barbara A. Shailor